Gostyngiad o 10% mewn ynni a ddefnyddir yng nghanolfannau hamdden Powys

16 Medi 2024

Mae faint o nwy a thrydan sydd eu hangen i bweru canolfannau hamdden Powys wedi cael ei ostwng gan un rhan o ddeg, ar ôl i ychydig dros £1m (£1,052,028) gael ei fuddsoddi.

Gwnaed gwelliannau ym mhob un o'r 14 safle sy'n cael eu rhedeg gan Freedom Leisure ar gyfer Cyngor Sir Powys, gyda chefnogaeth grantiau gwerth £284,881 gan Chwaraeon Cymru. Mae cronfeydd eraill wedi dod oddi wrth y cyngor yn bennaf, ond cafwyd cyfraniadau gan raglen Ysgolion Bro Llywodraeth Cymru a Chronfa Ffyniant Gyffredin Llywodraeth y DU.

Cafodd y defnydd o nwy y flwyddyn gan Freedom Leisure ei gwtogi bellach gan 750,000 kWh (9.6%) a'r defnydd o drydan gan 181,000 kWh (8.7%).

Amcangyfrifir mai 210 tunnell o CO2e yw cyfanswm yr arbedion carbon.

Mae'r mesurau arbed carbon ac ynni y mae'r cyngor wedi'u gosod yn cynnwys:

• 80 kWp o baneli solar yng Nghanolfan Hamdden y Fflash yn y Trallwng.
• 22 kWp o baneli solar gyda storfa batri 40 kWp a goleuadau LED yng Nghanolfan Hamdden Rhaeadr Gwy.
• 18 kWp paneli solar gyda storfa batri 10 kWp ac inswleiddio atig yng Nghanolfan Chwaraeon Llanfair-ym-Muallt.
• Ffaniau arbennig (sy'n helpu i gydbwyso tymheredd dan do) yn neuaddau'r pyllau nofio yn Aberhonddu, Bro Ddyfi (Machynlleth), Llanfair-ym-Muallt, Dwyrain Maesyfed (Llanandras), y Fflash, Tref-y-clawdd, Llanidloes, Maldwyn (Y Drenewydd), Rhaeadr Gwy ac Ystradgynlais.
• Boeleri newydd ar gyfer systemau gwresogi newydd sy'n effeithlon o ran ynni ym Mro Ddyfi, Rhaeadr Gwy, Llanfair-ym-Muallt a Llanfair Caereinion.
• Uwchraddio system rheoli adeiladu (rheoli gwresogi, awyru a chyflyru'r aer) yn Llandrindod, Llanidloes, Llanfyllin a Rhaeadr Gwy.
• Uwchraddio llif-oleuadau LED ar gyfer y trac athletau yn Aberhonddu ac ar gyfer y caeau yn Aberhonddu, Llanfyllin, Llanfair Caereinion ac Ystradgynlais.
• Goleuo dan do LED newydd yn  Ystradgynlais, Aberhonddu, Bro Ddyfi, Llanfair Caereinion, Rhayader Gwy, y Fflash, Maldwyn a Llanidloes.

Dyluniwyd y cynlluniau gan Wasanaethau Dylunio Eiddo Cyngor Sir Powys a'u rheoli gan ei Dimau Llesiant Cymunedol ac Eiddo Strategol.

"Rydym yn ddiolchgar i Chwaraeon Cymru am y cyllid grant hwn sydd, ynghyd â'n cyfraniad ni, wedi caniatáu i Freedom Leisure wneud toriadau sylweddol i'r ynni y mae'n ei ddefnyddio ac i'w allyriadau carbon ym Mhowys, dywedodd y Cynghorydd Jake Berriman, Aelod Cabinet Cyngor Sir Powys dros Bowys Gysylltiedig. "Gwnaed y gwaith hwn ar ôl llunio arolygon cyflwr ac adroddiadau carbon ar ein holl ganolfannau hamdden, sy'n dangos bod gennym ffordd bell iawn i fynd o hyd i gyrraedd ein targed - a bennwyd gan Lywodraeth Cymru - sef bod yn sero net o ran allyriadau nwyon tŷ gwydr erbyn 2030.

"Fel cyngor, rydym am gefnogi ein cymunedau i fod yn fwy cynaliadwy ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol fel rhan o'n dull Gweithredu Powys Gynaliadwy."

Ychwanegodd y Cyngh Richard Church, Aelod Cabinet ar gyfer Powys Fwy Diogel: "Mae'r gwaith hwn yn hanfodol. Yn y tymor byr, y gaeaf hwn, bydd yn arbed arian tra bydd prisiau tanwydd yn codi ac yn y tymor hirach bydd yn gwneud canolfannau hamdden yn wyrddach ac yn lleoedd gwell i ymweld â nhw a gweithio ynddynt.

"Mae hon yn enghraifft dda o'r hyn y gellir ei wneud i lawer o adeiladau cyhoeddus i'w gwneud yn gynaliadwy ar gyfer y tymor hir. Mae'n dangos bod y cyngor yn cyflawni ei ymrwymiad i wneud y sir yn gryfach, yn decach ac yn wyrddach."

Mae Freedom Leisure hefyd wedi gweithredu cynlluniau rheoli ynni ym mhob un o'r 14 safle i sicrhau bod ei dargedau lleihau costau a lleihau ôl troed carbon yn cael eu bodloni.

Dywedodd Angela Brown, Pennaeth Cynaliadwyedd a'r Amgylchedd Freedom Leisure: "Rydym wedi blaenoriaethu'r ffordd rydym yn defnyddio ynni ym mhob un o'r canolfannau hyn, gan fabwysiadu arferion rheoli ynni gwell, gan sicrhau ffocws ar leihau'r defnydd o ynni a'r galw gan sicrhau amgylchedd iach, diogel a chyfforddus sy'n bodloni gofynion ein cymunedau.

"Gweithredwyd y mesurau glân a darbodus hyn a'r rhai di-negodol, ar draws pob canolfan gyda chefnogaeth arbenigwyr technegol, ynni ac amgylcheddol mewn-tŷ."

Ychwanegodd Brian Davies, Prif Swyddog Gweithredol Chwaraeon Cymru: "Mae'r argyfwng costau byw, ynghyd â'r argyfwng hinsawdd, yn ei gwneud yn fwy pwysig nag erioed i fuddsoddiadau gael eu gwneud i gyfleusterau canolfannau hamdden sy'n cael eu gwerthfawrogi gymaint gan y cymunedau y maent yn eu gwasanaethu.

"Rydym yn falch bod ein cyllid yn cael ei ddefnyddio i helpu i leihau costau rhedeg hirdymor mewn cyfleusterau hamdden ym Mhowys, gan alluogi'r cyfleusterau hyn i fod yn fwy cynaliadwy yn ariannol ac i allu parhau i ddarparu gweithgareddau fforddiadwy i bobl leol. Bydd y prosiectau hyn hefyd yn cynhyrchu arbedion carbon sylweddol, gan helpu i gefnogi targedau newid hinsawdd Cymru."

Mae'r cyngor yn buddsoddi £60,000 arall mewn pedwar prosiect peilot i weld pa fesurau allai weithio orau ym mhob safle, er mwyn lleihau ymhellach y defnydd o ynni ac allyriadau carbon:

• Gosod rheolyddion addoerol clyfar yn y Fflash.
• Gosod rheoliadur llosgydd deinamig ar y boeleri a'r rheoliadur clyfar ar y system aerdymheru ym Maldwyn.
• Ychwanegu EndoTherm at ddŵr yn y system wresogi yn Aberhonddu.
• Gosod falfiau rheiddiaduron thermostatig clyfar yn Ystradgynlais.

Mae'r cyngor hefyd yn gwneud cais am fwy o gyllid Chwaraeon Cymru ar gyfer:

• Paneli Solar yn Aberhonddu, Maldwyn ac Ystradgynlais.
• Uwchraddio goleuadau LED ym Maldwyn, Aberhonddu a Llanfair-ym-Muallt.
• Ffaniau arbennig yn yr ystafelloedd ffitrwydd yn y Fflash, Maldwyn ac Aberhonddu.
• Mesurau effeithlonrwydd peiriannau'r pwll nofio ym Maldwyn a Llanidloes.

LLUN: System solar 80 kWp yng Nghanolfan Hamdden y Fflash yn y Trallwng.