Sefydliadau cyhoeddus Cymru yn addo dull newydd sy'n canolbwyntio ar y rhai sydd mewn profedigaeth a'r rhai sydd wedi goroesi trasiedïau cyhoeddus

26 Mawrth 2025

Mae sefydliadau ledled Cymru wedi llofnodi siarter sy'n eu hymrwymo i ymateb i drasiedïau cyhoeddus yn agored, yn dryloyw ac yn atebol.

Mae'r Siarter ar gyfer Teuluoedd mewn Profedigaeth oherwydd Trasiedi Gyhoeddus yn galw am newid diwylliannol yn ymgysylltiad cyrff cyhoeddus â theuluoedd mewn profedigaeth, gan sicrhau bod trychineb Hillsborough 1989 a'i chanlyniad yn cael eu cofio er mwyn atal y rhai sy'n cael eu heffeithio gan drasiedi gyhoeddus yn y dyfodol rhag cael yr un profiad.

Mae sefydliadau ledled Cymru, gan gynnwys Llywodraeth Cymru, awdurdodau lleol, heddluoedd a Gwasanaethau Ambiwlans Cymru a gwasanaethau tân ac achub, i gyd wedi ymrwymo i gefnogi teuluoedd mewn profedigaeth a'r gymuned yn dilyn digwyddiad mawr, gydag ymrwymiad clir i bobl ac i ddarparu gwasanaethau sy'n diwallu eu hanghenion cyn, yn ystod ac ar ôl digwyddiad.

Cynhaliwyd digwyddiad lansio ym Merthyr Tudful ddydd Mawrth 18 Mawrth, gyda Chadeirydd Cyngor Powys, y Cynghorydd Jonathan Wilkinson, yn bresennol ac yn llofnodi'r siarter ar ran Cyngor Sir Powys.

Roedd yr Esgob James Jones KBE, a ysgrifennodd y siarter fel rhan o'i adroddiad ar wersi o drasiedi Hillsborough, hefyd yn bresennol. Ymunodd y galarwyr a goroeswyr trasiedïau cyhoeddus ag ef, gan gynnwys Hillsborough, Tŵr Grenfell, Arena Manceinion ac Aberfan, sydd ychydig filltiroedd yn unig o'r lansiad.

Dywedodd yr Esgob Jones: "Heddiw mae cenedl Cymru yn arwain y ffordd gyda dros 50 o'i chyrff cyhoeddus yn arwyddo'r siarter. Wrth wneud hynny, mae diwylliant y sefydliadau wedi dechrau newid, ac mae ymrwymiad o'r newydd i wasanaethau cyhoeddus ac i barchu dynoliaeth y rhai y cawn ein galw i'w gwasanaethu.

"Mae'r siarter yn cynrychioli addewid - ar ôl unrhyw drasiedi yn y dyfodol, ni fydd unrhyw un yn cael eu gadael i lywio eu galar a'u goroesiad ar eu pen eu hunain, ac ni fydd unrhyw un yn dioddef eto yr 'agwedd nawddoglyd o bŵer anatebol'.

"Mae hon yn adeg hollbwysig ym mywyd y genedl wrth i ni gofleidio egwyddorion y siarter ac addo parchu dynoliaeth ei holl ddinasyddion a ddylai fod wrth galon pob gwasanaeth cyhoeddus."

Dywedodd Dawn Docx, Prif Swyddog Gwasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru, cadeirydd y Cyd-grŵp Gwasanaethau Brys yng Nghymru: "Rydym yn cydnabod bod cydweithredu wrth gefnogi teuluoedd sydd wedi'u heffeithio gan drasiedi gyhoeddus yn hanfodol i sicrhau lles a gwydnwch ein cymunedau.

"Trwy gydweithio, gallwn ddefnyddio ein harbenigedd a'n hadnoddau ar y cyd i ddarparu cymorth ystyrlon i'r rhai sydd mewn angen ar adegau o argyfwng a thu hwnt."

Ychwanegodd Mark Travis, Dirprwy Brif Gwnstabl Heddlu De Cymru: "Drwy lofnodi'r siarter, mae pob sefydliad yn gwneud datganiad cyhoeddus i ddysgu gwersi o drychineb Hillsborough a thrychinebau eraill i sicrhau na fyddwn byth yn anghofio persbectif teuluoedd mewn profedigaeth ac i wneud yn siŵr eu bod yn cael eu trin â gofal a thosturi, nid yn unig ar adeg o argyfwng a thrasiedi ond yn yr wythnosau, misoedd a blynyddoedd ar ôl hynny.

"Er bod heddiw yn garreg filltir, yr her go iawn yw gwreiddio'r siarter yn ein hyfforddiant a'n diwylliant i sicrhau ei fod yn dod yn rhan annatod o'n hymateb i unrhyw drasiedi gyhoeddus.

"Mae cyfranogiad y rhai mewn profedigaeth a goroeswyr trasiedi gyhoeddus wedi bod yn sbardun i ddatblygu'r cam pwysig hwn heddiw."

Dywedodd y Cynghorydd Richard Church, Aelod Cabinet dros Bowys Ddiogelach: "Wrth fabwysiadu'r Siarter, mae Cyngor Sir Powys wedi ymrwymo i weithio'n agos gyda'n partneriaid i sicrhau bod ei egwyddorion yn cael eu dilyn; gan flaenoriaethu urddas a chefnogaeth i bawb sy'n cael eu heffeithio gan drasiedi.

"Mae'r Siarter yn ein galluogi i gwrdd ag anghenion a disgwyliadau ein trigolion a'n cymunedau, pe baem yn wynebu trychineb cyhoeddus sylweddol neu ddigwyddiad sy'n arwain at golli bywyd yn y dyfodol."