Adolygiad Strategol Ôl-16

28 Ebrill 2025

Bydd adolygiad strategol o addysg ôl-16 ym Mhowys sy'n argymell newidiadau sylweddol yn cael ei dderbyn gan Gabinet y cyngor sir fis nesaf.

Bydd yr adolygiad, sy'n gosod gweledigaeth hirdymor ar gyfer addysg ôl-16 ym Mhowys, yn cael ei adolygu gan Bwyllgor Craffu Dysgu a Sgiliau y cyngor ar 2 Mai cyn ei dderbyn gan y Cabinet ar 13 Mai.

Mae'r adolygiad yn nodi'r heriau sy'n wynebu addysg ôl-16 ym Mhowys ac yn argymell ail-drefnu'r ddarpariaeth chweched dosbarth i gyflawni màs critigol o ddysgwyr, er mwyn lleihau dyblygu a gwella dyrannu adnoddau.

Cafodd yr adolygiad ei yrru gan yr angen i wella canlyniadau i ddysgwyr, darparu mynediad cyfartal i addysg, i ddysgwyr cyfrwng Cymraeg a Saesneg, gwella'r cynnig cwricwlwm yn ogystal â'r angen am gynaliadwyedd ariannol. Gosodwyd yr adolygiad yng nghyd-destun datblygiadau a strategaethau cenedlaethol newydd sy'n dod i'r amlwg.

Roedd yn archwilio darpariaeth ysgolion Powys ac nid yw'n effeithio ar ddarparwyr eraill sy'n darparu addysg ôl-16 yn y sir.

Mae'r adolygiad wedi nodi tri opsiwn i resymoli darpariaeth chweched dosbarth ac mae'n argymell ymgysylltu â rhanddeiliaid allweddol i gefnogi'r gwaith o ddatblygu ffordd ymlaen a ffefrir.

Ar hyn o bryd, mae'r opsiynau'n cynnwys model cwbl newydd ar gyfer darpariaeth ôl-16 a fyddai'n golygu sefydlu canolfannau ôl-16 yn y Drenewydd ac Aberhonddu, gan ddarparu darpariaeth gydgysylltiedig mewn partneriaeth â Grŵp Colegau NPTC a darparwyr allanol eraill.

Fel rhan o'r broses ymgysylltu, byddai'r cyngor yn casglu adborth o ystod eang o safbwyntiau, gan gynnwys penaethiaid, dysgwyr, staff ysgolion, llywodraethwyr, rhieni/gofalwyr, Llywodraeth Cymru a rhanddeiliaid eraill.

Byddai llais y dysgwr yn ganolog i ddatblygu'r ffordd ymlaen a ffefrir i sicrhau bod unrhyw gynnig yn diwallu anghenion dysgwyr y sir orau.

Dywedodd y Cynghorydd David Selby, Aelod Cabinet ar gyfer Powys Fwy Llewyrchus: "Er bod yr adolygiad yn dod i'r casgliad bod ysgolion a phartneriaid wedi ymrwymo i ddarparu darpariaeth ôl-16 drwy fenter Chweched Sixth Powys, mae angen newid sylweddol os yw'r sir am ddarparu addysg ôl-16 sy'n bodloni'r weledigaeth a nodir yn y Meini Prawf Hawliau i Ddysgwyr a dyheadau cenedlaethau'r dyfodol.

"Mae'n argymell bod cydweithredu cryfach yn cael ei feithrin rhwng yr holl ddarparwyr i gynnig ystod ehangach o gyrsiau a gwella canlyniadau dysgwyr, sy'n cefnogi busnesau lleol ac yn cynorthwyo datblygiad technolegau sy'n dod i'r amlwg.

"Mae'r adolygiad yn nodi sawl opsiwn y dylem eu hystyried os ydym am fodloni gofynion y dyfodol, gan gynnwys creu model ôl-16 dwy ganolfan.

"Mae dosbarthiadau chweched dosbarth Powys wedi perfformio'n dda yn y gorffennol ond mae angen iddynt newid yn sylweddol i fodloni gofynion y dyfodol a chyflenwi darpariaeth sy'n wirioneddol o'r radd flaenaf i ddysgwyr Powys yn y dyfodol. Rwy'n argymell ein bod yn derbyn yr adolygiad strategol a bod ymgysylltu pellach yn cael ei gynnal i gefnogi datblygu ffordd ymlaen a ffefrir," ychwanegodd.