Gwybodaeth Cyngor Eich cwestiynau, wedi'u hateb
Rydym wedi llunio rhestr o gwestiynau cyffredin i fynd i'r afael â chymaint o'ch cwestiynau cyffredin â phosibl. Rydym yn aml yn clywed sylwadau am sut rydyn ni'n gwario ein harian, pam mae treth y cyngor yn parhau i gynyddu, a llawer mwy. Rydym yn gobeithio bod y Cwestiynau Cyffredin hyn yn helpu i esbonio beth rydyn ni'n ei wneud a pham.
Beth yw'r gwahaniaeth rhwng rôl cynghorydd a rôl swyddog?
Mae cynghorwyr yn gynrychiolwyr etholedig sy'n gwneud penderfyniadau, yn gosod polisïau, ac yn cynrychioli barn y gymuned.
Maent yn gyfrifol am:
- Gynrychioli trigolion: Gweithredu fel llais dros eu hetholwyr a mynd i'r afael â'u pryderon.
- Gwneud penderfyniadau: Cymryd rhan mewn cyfarfodydd cyngor i wneud penderfyniadau ar bolisïau a gwasanaethau lleol.
- Ymgysylltu â'r gymuned: Ymgysylltu â'r gymuned trwy gyfarfodydd, digwyddiadau ac ymgynghoriadau.
- Goruchwyliaeth: Monitro perfformiad gwasanaethau'r cyngor a sicrhau atebolrwydd
Mae swyddogion, ar y llaw arall, yn cael eu cyflogi gan y cyngor i weithredu'r penderfyniadau a wneir gan gynghorwyr. Maent yn darparu arbenigedd proffesiynol a rheolaethol, yn darparu gwasanaethau, ac yn cynnig cyngor i gynghorwyr i'w helpu i wneud penderfyniadau gwybodus.
Pam mae cymaint o gynghorwyr?
Mae nifer y cynghorwyr yn cael ei bennu gan y Comisiwn Ffiniau. Mae pob cynghorydd yn cynrychioli ward neu etholaeth benodol.
Mae gan Bowys, sy'n gorchuddio chwarter Cymru, 68 o gynghorwyr. Gostyngwyd y nifer hwn i 68 yn yr etholiad diwethaf. Beth mae cynghorwyr yn ei wneud?
Ar beth gaiff fy nhreth cyngor ei gwario?
Defnyddir y dreth cyngor i ariannu amrywiaeth o wasanaethau lleol, gan gynnwys:
- Addysg: Mae'r Cyngor yn ariannu pob un o'r ysgolion ledled Powys yn uniongyrchol i ddarparu addysg i'n disgyblion.
- Gofal Cymdeithasol: Gwasanaethau i'r henoed, plant, teuluoedd ac oedolion bregus.
- Gwasanaethau Amgylcheddol: Casglu gwastraff, ailgylchu, a diogelu'r amgylchedd.
- Trafnidiaeth: Cynnal a chadw ffyrdd, goleuadau stryd, a thrafnidiaeth gyhoeddus.
- Tai: Cymorth ar gyfer tai cymdeithasol ac atal digartrefedd.
- Diogelwch y Cyhoedd: Cyllid ar gyfer yr heddlu a'r gwasanaethau tân.
Darganfyddwch fwy ar - Sut mae'ch treth gyngor yn cael ei gwario
Mae gormod o staff yn gweithio i Gyngor Sir Powys
Mae gennym oddeutu 3,000 o staff yn gweithio i ddarparu'r gwasanaethau a ddarparwn, yn ogystal â'n holl staff sy'n gweithio yn ein hysgolion ledled Powys.
Ddeng mlynedd yn ôl, roedd gennym gyfanswm o 6,500 o staff, ond mae'r pwysau ariannol wedi golygu ein bod bellach yn darparu gwasanaethau gyda llai o bobl.
Mae 84% o'n staff yn drigolion ym Mhowys a dim ond 2.3% o'n staff sydd mewn rolau uwch.
Pam nad ydych chi'n gostwng cyflogau staff?
Caiff pob swydd ei graddio, a chaiff dyfarniadau cyflog eu gosod yn genedlaethol. Mae lleihau'r bil cyflog yn golygu llai o staff, gan arwain at lai o wasanaethau cyhoeddus. Mae 84% o'n staff yn breswylwyr, eich teulu a'ch ffrindiau o bosibl. Ni yw'r cyflogwr mwyaf ym Mhowys sy'n cefnogi'r economi leol.
Sut gwneir penderfyniadau yn y cyngor?
Mae cyfansoddiad y cyngor yn dweud popeth wrthych chi am sut caiff y cyngor ei redeg - Cyfansoddiad y Cyngor a Llywodraethu Corfforaethol
Gwneir penderfyniadau polisi a dyraniadau cyllideb gan Gynghorwyr. Mae'r cynllun dirprwyaethau, y cytunwyd arnynt gan y Cyngor, yn pennu pwy all wario gwahanol rannau o'r gyllideb ac ar ba bwynt y mae angen gwneud penderfyniadau e.e. gan y Cabinet / y Cyngor Llawn
O ble daeth yr arian ar gyfer y llwybrau teithio llesol?
Mae'r llwybrau teithio llesol yn cael eu nodi a'u cynllunio drwy ymgynghori â rhanddeiliaid a chymunedau ac mae'r cynlluniau yn cael eu talu gan gyllid grant, megis grantiau Teithio Llesol neu Lwybrau Mwy Diogel mewn Cymunedau Llywodraeth Cymru. Mae'r arian wedi'i neilltuo ac ni ellir ei ddefnyddio ar gyfer pethau eraill.
Sut cafodd cais cynllunio fy nghymydog ei gymeradwyo a fy nghais i ddim?
Mae sawl ffactor yn dylanwadu ar ganlyniad cais cynllunio, ac mae pob achos yn cael ei asesu ar ei rinweddau unigol ei hun yn unol â deddfwriaeth cynllunio cenedlaethol a lleol. Am ragor o wybodaeth, ewch i Cwestiynau Cyffredin
Mae cyllideb y cyngor yn ddryslyd. Rwy'n clywed gwahanol ffigyrau trwy gydol y flwyddyn.
Derbyniwn wahanol fathau o gyllid, a gall y cyllid sydd ar gael amrywio trwy gydol y flwyddyn. Er enghraifft, gall cyfleoedd cyllid grant ymddangos gan Lywodraeth Cymru / Llywodraeth Ganolog ar unrhyw adeg yn ystod y flwyddyn ac fel arfer mae'r rhain ar gyfer mathau penodol iawn o waith fel gwelliannau canol trefi neu lwybrau teithio llesol.
Rydym yn adrodd trwy'r flwyddyn ar yr hyn sydd wedi'i wario mewn gwirionedd a sut mae hynny'n wahanol i'r gyllideb a ddyrannwyd i bob gwasanaeth ar ddechrau'r flwyddyn.
O ran ein cyllid craidd gan Lywodraeth Cymru sy'n ariannu swm mawr o'n gwasanaethau craidd, ni chadarnheir y cynnydd yn y dyraniad hwnnw tan fis Rhagfyr bob blwyddyn, ond ni allwn aros mor hir i gynllunio ein gwasanaethau ar gyfer y flwyddyn i ddod (sy'n dechrau yn y Gwanwyn), felly amcangyfrifwn beth rydym ei angen a'r cyllid y gallwn ei gael tan hynny.
Gweler ein Llyfr Cyllideb sy'n dangos y gyllideb ar gyfer pob gwasanaeth. Cyfrifon y Cyngor
Pam ydw i'n parhau i dderbyn gohebiaeth yn Gymraeg a Saesneg?
Rhaid i ni gydymffurfio â Safon yr Iaith Gymraeg.
Mae'r safonau hyn yn sicrhau bod y ddwy iaith yn cael eu trin yn gyfartal, gan hyrwyddo'r defnydd o'r Gymraeg a gwneud gwasanaethau yn hygyrch i siaradwyr Cymraeg.
Sicrhawn bod popeth a anfonwn atoch yn ddwyieithog ac yn parchu dewisiadau iaith yr holl breswylwyr.
Beth yw Powys Gynaliadwy?
Wynebwn sefyllfa ddifrifol oherwydd materion cenedlaethol a rhyngwladol y tu allan i'n rheolaeth, felly mae'n rhaid i ni wneud newidiadau sylfaenol i'r ffordd y darparwn wasanaethau - Powys Gynaliadwy.
Rydym yn adolygu'r gwasanaethau a ddarparwn a sut maent yn cael eu darparu i ddiwallu anghenion y presennol a'r dyfodol.
Darganfyddwch fwy ar ein gwefan. Powys Gynaliadwy
Pam ydych chi'n cau ysgolion lleol?
Fel sir wledig, mae gennym lawer o ysgolion cynradd gyda nifer isel o ddisgyblion. Mae gan rai ysgolion gyn lleied â saith disgybl, ac mae'r gost o redeg a chynnal a chadw'r ysgol yn enfawr.
Ni allwn fforddio cynnal llawer o adeiladau bach, ac mewn rhai achosion 'hen' ac nid ydynt yn darparu'r amgylchedd na'r cyfleusterau gorau i addysgu disgyblion.
Nod ein rhaglen Trawsnewid Addysg yw sicrhau bod gan ysgolion ym Mhowys adeiladau amgylcheddol gynaliadwy sy'n ysbrydoli ac sy'n gallu darparu cyfleoedd ar gyfer gweithgarwch cymunedol ehangach.
Pam mae'r cyngor yn codi tâl am barcio yn fy nhref leol?
Os nad ydym yn codi tâl am barcio ceir, yna mae'n rhaid i'r arian i gynnal a chadw'r ddarpariaeth parcio ceir ddod allan o gyllideb y cyngor. Mae cyllideb gyfyngedig ar gyfer pob gwasanaeth, felly yn y pen draw os nad ydym yn codi tâl am barcio ceir yna byddwn yn dechrau gweld cyllid yn cael ei gymryd oddi wrth wasanaethau i blant, oedolion a phobl fregus. Mae codi tâl ar bobl sy'n defnyddio'r maes parcio gan gynnwys ymwelwyr yn lleihau'r baich ar dalwyr y Dreth Gyngor.
Pam rydyn ni'n eich gweld chi'n gwneud gwaith ar bethau "dibwys" a chithau'n dweud nad oes gennych unrhyw arian?
Mae'n ofynnol i Awdurdodau Lleol gyflawni'r hyn a wnawn yn ôl y gyfraith a llywodraethau cenedlaethol. Caiff y cyllid a dderbyniwn gan Lywodraeth Cymru ei ddarparu i wneud hyn.
Mae gennym hefyd gyfleoedd yn ystod y flwyddyn i gynnig am grantiau penodol (megis ar gyfer llwybrau teithio llesol) felly rydym yn cymryd y cyfleoedd hynny pan fyddant ar gael ond dim ond ar bethau penodol y gallwn wario'r arian hwnnw.
Pam nad yw fy miniau weithiau'n cael eu casglu?
Mae ein criwiau gwastraff ac ailgylchu yn gweithio'n galed, ym mhob tywydd, i wagio biniau bron i 70,000 o aelwydydd bob wythnos.
Weithiau nid ydym yn gallu cyrraedd pawb fel y cynlluniwyd. Gallai hyn fod oherwydd bod cerbyd wedi torri lawr, salwch staff, tywydd garw neu amodau ar y ffordd, neu weithiau parcio diystyriol ar strydoedd cul sy'n atal y lorïau mawr rhag mynd drwodd a chwblhau eu rowndiau.
Yn anffodus, yn sgil gorfod gweithredu o fewn cyllidebau tynn, nid oes gennym staff na cherbydau ychwanegol i'w defnyddio yn yr amgylchiadau hyn.
Os nad yw'ch gwastraff neu ailgylchu wedi'i gasglu erbyn 5pm ar eich diwrnod casglu arferol, gwiriwch ar-lein am fanylion pryd y byddwn yn ôl: Diwrnod casglu biniau
Pam nad ydych chi'n trwsio'r ceudyllau yn y ffordd?
Mae ein ffyrdd a'n palmentydd yn cael eu harchwilio'n rheolaidd, ac mae diffygion diogelwch yn cael eu nodi ac atgyweiriadau yn cael eu trefnu.
Mae gennym hefyd ffordd gyflym a hawdd iawn i breswylwyr roi gwybod am unrhyw broblemau gyda'r ffyrdd ar-lein: Rhoi gwybod am broblem gyda ffordd neu balmant
Mae'r amserlenni ar gyfer unrhyw atgyweiriadau yn dibynnu ar ddifrifoldeb y diffyg, categori'r ffordd a'r adnoddau sydd ar gael.
Pam na allwch chi godi'r dreth gyngor i bontio'r bwlch yn y gyllideb?
Ni fydd codi'r dreth gyngor yn unig yn pontio'r bwlch, byddai angen i ni newid y ffordd rydym yn darparu gwasanaethau o hyd.
A allwch chi ymhelaethu ar sut y disgwylir i ymgysylltu gwell helpu i bontio'r bwlch yn y gyllideb?
Rydyn ni'n ymgysylltu â chi i ddarganfod beth ry'ch chi ei angen oddi wrthym ni i gael eich cefnogi, ac i gael syniad maint y ddarpariaeth. Rydym yn ymgysylltu â chi i gael eich barn am le mae'r bylchau a lle mae angen i'r adnoddau fynd.
Beth mae'r term darpariaeth dan arweiniad y gymuned yn ei olygu i drigolion?
Mae darpariaeth dan arweiniad y gymuned yn galluogi darpariaeth gwasanaethau i gael ei llunio gan anghenion lleol ac yn rhoi'r rhyddid i gymunedau ddatblygu atebion lleol.
Byddwn yn gweithio gyda phartneriaid i gefnogi cymunedau i ddarparu ar eu cyfer eu hunain lle bynnag y bo modd gan ddefnyddio neuaddau tref, neuaddau pentref a chyfleusterau lleol.
Byddwn yn defnyddio cynlluniau lleoedd, Cynllun Datblygu Lleol ac yn alinio strategaethau i lywio a chyflwyno darpariaeth.
A oes unrhyw asedau yng Nghyngor Sir Powys lle gallwn gynhyrchu arian drwy arbed / cynhyrchu ynni?
Mae'r cyngor wedi buddsoddi ac yn parhau i fuddsoddi mewn ynni adnewyddadwy a chynigion arbed ynni. Mae'r broses buddsoddi i arbed hon yn rhan sylfaenol o'r cyngor i ddod yn gynaliadwy yn ariannol.
Mae gennym dros 600 o asedau eiddo, gan gynnwys 135 o ffermydd y sir, gyda chyfanswm amcangyfrif o £5m o waith cynnal a chadw ôl-groniad. Mae'r cyngor wedi ymrwymo i ddod â £10m y flwyddyn o werthu asedau'r cyngor ac mae ffermydd y sir wedi'u cynnwys yn hyn.
Mae gennym raglen waith gyffredinol ynghylch pa asedau y gallwn eu cadw neu eu gwerthu. Fodd bynnag, rydym yn gobeithio y byddwch yn gwerthfawrogi bod hwn yn faes sensitif yn bersonol ac yn fasnachol i'n tenantiaid ffermio a busnes.
Wrth i ni symud ymlaen trwy ein rhaglen waith, rydym yn cydweithio â'n tenantiaid i drafod eu hamgylchiadau a'u tenantiaethau unigol. Cyhoeddir gwybodaeth am werthu asedau fesul achos yn ôl yr angen.
Os oes gennych ddiddordeb mewn unrhyw eiddo sydd ar werth, gallwch weld ein tudalen "Eiddo ar Werth": Eiddo ar Werth
Faint fydd y mentrau Gwyrdd yn ei gostio? Oni ellir rhoi'r arian hwn mewn i wasanaethau?
Er bod mentrau gwyrdd yn gostus, maent yn hanfodol ar gyfer cynaliadwyedd hirdymor cenedlaethau'r dyfodol. Fodd bynnag, mae'n hanfodol cydbwyso hyn ag anghenion uniongyrchol fel atgyweirio tyllau yn y ffordd sy'n her. Ar gyfer unrhyw fentrau gwyrdd a wneir, byddwn yn edrych ar grantiau a chyllid allanol.
Faint mae Powys yn ei dalu i aseswyr yswiriant?
Nid ydym yn talu aseswyr colledion. Byddent yn cael eu defnyddio mewn achos o golled ar raddfa fawr ond byddai yswirwyr yn eu talu yn yr achos hwnnw.
Pam nad yw eiddo'n cael ei hysbysebu ar Rightmove i sicrhau eu bod yn cael gwerth teg ar y farchnad?
Mae Rightmove ac asiantau eraill wedi'u hystyried gan Eiddo Strategol ar gyfer gwaredu asedau. Yn dilyn adolygiad, yn seiliedig ar gost yn gyffredinol, hysbysebir asedau ar Zoopla, gwefan y cyngor ac ar adegau asiantau lleol/cenedlaethol (lle bo'n briodol). Ystyrir bod hyn yn rhoi sylw priodol i'r cyngor.
A ydych chi'n bwriadu cynnal cyfarfodydd iechyd cymunedol mewn mannau eraill?
Cynhelir pedwar digwyddiad 'Cadw'n Iach Yn...' arall yn 2025/26. Mae lleoliadau i'w cadarnhau (Machynlleth, y Drenewydd, Aberhonddu a Tref-y-clawdd).
Mae prosiect allgymorth iechyd a lles gwledig Ffit i Ffermio yn parhau gydag ymweliadau i farchnadoedd da byw ledled y sir ar sail gylchol. Cyhoeddir yr holl ddyddiadau ar: Ffit i Ffermio
Beth yw'r dull gweithredu presennol yn dilyn adroddiad Estyn?
Mentrau Ôl-Arolwg Estyn ym Mhowys
Yn dilyn arolygiad diweddar Estyn, mae Powys yn cymryd camau sylweddol i sicrhau gwelliant cynaliadwy mewn addysg ar draws y rhanbarth.
Ar hyn o bryd mae'r Gwasanaeth Addysg yn ysgrifennu Cynllun Gweithredu Ôl-Arolwg, a fydd yn cael ei gyflwyno i Estyn. Y nod yw sicrhau bod amcanion addysg yn mynd i'r afael â'r holl feysydd allweddol sydd eu hangen ar gyfer gwelliant.
I oruchwylio cynnydd, mae'r Cyngor wedi cychwyn Bwrdd Gwella Carlam. Bydd y bwrdd yn monitro ac yn arwain gweithrediad y cynllun gweithredu. Yn ogystal, mae'r Cynllun Cydraddoldeb Corfforaethol a Strategol wedi'i gryfhau i gynnwys meysydd manwl gywir ar gyfer gwella addysg a mesurau clir i olrhain cynnydd.
Drwy gadw'r holl randdeiliaid yn wybodus ac yn ymgysylltu, ein nod yw meithrin ymddiriedaeth a sicrhau bod ein hymdrechion yn arwain at welliannau ystyrlon a pharhaol mewn addysg i bob dysgwr ym Mhowys.
Beth yw tref graidd?
Bydd gan y sir bum tref graidd lle gallwch gael mynediad at ein prif wasanaethau. Bydd gwasanaethau eraill, fel casgliadau gwastraff ac ailgylchu, cynnal a chadw priffyrdd, gwasanaethau iechyd amgylcheddol, ac addysg, yn parhau i gael eu darparu'n lleol.
Byddwn yn gweithio gyda chymunedau i benderfynu pa brif wasanaethau fydd yn cael eu darparu yn y trefi craidd a pha rai sydd angen eu darparu'n lleol.
Dysgwch fwy am yr ardaloedd craidd ar: Sut rydym yn cyrraedd yno?
Oes angen gweinyddiaeth ychwanegol arnom yn y 5 ardal craidd hyn?
Ni fydd angen unrhyw arian ychwanegol, mae'r 5 ardal graidd yn rhan o gynllunio lleoedd ac ni fydd angen unrhyw weinyddiaeth ychwanegol. Yn lle hynny, byddwn yn defnyddio'r staff sydd gennym i gefnogi'r cymunedau rydyn ni'n eu gwasanaethu.
Pam roedd Ystradgynlais yn ardal graidd ychwanegol?
Roedd y penderfyniad yn canolbwyntio ar boblogaeth, demograffeg ac amseroedd teithio.
Gellir dod o hyd i'r adroddiad penderfyniadau llawn ar: 2024 10 Cabinet Report - Sustainable Powys.pdf
Nid yw trafnidiaeth gyhoeddus bresennol yn ddigon da i gael trigolion i drefi craidd. Sut fyddwch chi'n mynd i'r afael â hyn?
Mae gwaith yn cael ei wneud ar hyn o bryd i wella ein rhwydwaith trafnidiaeth i ddarparu gwell mynediad i ardaloedd craidd.
Ydych chi wedi ystyried y boblogaeth sy'n heneiddio wrth gynllunio amseroedd teithio 40 munud?
Rydym yn gweithio ar welliannau trafnidiaeth gyhoeddus a fydd yn helpu i gefnogi'r henoed i deithio, er enghraifft trwy gynlluniau fel Deial i Deithio. Byddwn hefyd yn annog ac yn galluogi cymunedau i gefnogi ei gilydd.
Sut y bydd deialu'r "Rhwydwaith Ymatebol i'r Galw / Deialu Bws" yn gweithio?
Bydd y system yn galluogi mwy o bobl i gael mynediad at drafnidiaeth gyhoeddus drwy ddarparu opsiwn rhwydwaith ymatebol i'r galw ar gyfer aneddiadau llai. Bydd y gwasanaeth yn gweithredu trwy system ffôn i wneud archebion o leiaf 2 awr cyn teithio. Mae'n debygol y bydd y rhwydwaith yn defnyddio tacsis 8 sedd, sy'n golygu y gall fod yn fwy hyblyg o ran lleoliadau codi a gollwng.
Rhannu'r dudalen hon
Argraffu
